Ağız ortamı vücuttaki bakteri florasının en zengin olduğu bölgedir. Sürekli farklı besinlerin bulunması da bu bakterilerin çoğalıp farklılaşmasına ve hastalık yapma potansiyelinin artmasına sebep olur. Özellikle hastalık yapan (çürüğe ya da diş eti problemine sebep olan) bakteriler, ağzı ortamında sürekli olarak belli bir dengede bulunurlar ve bu denge sürdürülebildiğinde problem oluşturmazlar. Fakat düzenli ağız bakımı yapılmadığında, sayıları artar ve diş üzerinde yapışkan ve kremsi bir yapı (diş plağı) şeklinde yoğunlaşmaya, kolonileşmeye başlarlar. Doğaları gereği bakteriler tutundukları bölgede asit üretirler ve bu da çürüğün başlangıç safhasıdır. Çocuklarda altıncı ayda dişler ağız içinde görünmeye başladığı andan itibaren bu mekanizma ve temel döngü başlamış demektir. Dolayısı ile 6. ay itibari ile çocuğun anne kontrolünde bir diş fırçası olmalı ve diş yüzeyleri günde iki defa bu diş plağından arındırılmalıdır.
Peki niye? Süt dişleri zaten dökülmeyecek mi?
Evet, bu en sık karşılaştığımız sorulardan bir tanesi. Süt dişleri 6. ayda çıkmaya başlar ve 2,5 yaşına gelindiğinde tüm süt dişleri ağız içinde yerini alır. Sonrasında 6 yaş itibari ile değişim başlar yaklaşık 12-13 yaşında daimi dişler tamamlanmış olur.
Kısaca, çocuk neredeyse doğumundan 13 yaşına kadar süt dişleri ile yaşar. Bu süreç çocuğun büyüme gelişiminin en aktif olduğu yıllardır. Büyüme gelişimin en önemli faktörlerinden biri olan doğru beslenme ve sindirim de ağızda başlar. Bunun için sağlıklı dişler ve hijyenik ağız ortamı olmalıdır ki dişlerin çiğneme ve öğütme işlevi tam yapılabilsin. Yeterli çiğneme yapamayan çocuklarda mide problemleri reflü gibi rahatsızlıklara zemin hazırlanmış olur.
Bunun yanı sıra süt dişleri, yerlerine gelecek olan daimi dişlerin yerini korur ve muhteşem bir mekanizmayla; daimi diş, süt dişinin rehberliği ile önce süt dişinin kökünü eritir sonra onun yerini alır. Süt dişleri ihmallerden dolayı eğer erken dönemde kaybedilir ise yerine gelecek olan daimi diş, rehberini kaybetti için çıkamayabilir (gömük diş), yer bulamayıp dudağa veya damağa doğru çapraşık bir şekilde çıkabilir. Bu da ileride ortodontik tedavi ihtiyacı doğurur.
Ne Yapılmalı?
Üç yaşına kadar anne ile birlikte macunsuz bir şekilde dişler fırçalanmalı üç yaş itibari ile çocuğun ilk diş muayenesi yapılmalı ve çocuğa anlayacağı şekilde doğru ağız bakımı öğretilmelidir. Diş hekimi koltuğunun korkulacak bir şey olmadığı fark ettirilmeli, hekim tarafından diş sağlığının önemi anlayacağı dilde anlatılmalı ve çocuk ağız bakımı için motive edilmelidir. Çocuklarda diş sağlığı için yapılabilecek en önemli şey tüm hayatını etkileyecek olan doğru ağız bakımı alışkanlığını erken yaşlarda kendisine kazandırmak ve düzenli bir şekilde devam etmesini sağlamaktır. Bunun için düzenli diş hekimi kontrolleri önemlidir. Bu kontrollerde varsa eğer küçük problemler fark edilir ve tedavileri yapılır. Çürük riskinin yüksek olduğu bölgelerde koruyucu yöntemler uygulanır ve bu şekilde problemsiz bir ağız sağlığı ile yaşamına devam edebilir. Çocuklarda düzenli kontroller yapıldığında çoğunlukla büyük işlemlere hiç gerek kalmaz. Böylelikle de diş hekimi koltuğunda uzun süreli yorucu tedavilere gerek olmadan, basit bir şekilde hatta bazen oyun tadında tüm işlemleri yapılabilir.